Του Γιάννη ΣελιμάΗ Ευρώπη
στην Περιβαλλοντική Πρωτοπορία
Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον δυσμενές για την άσκηση πολιτικών βιωσιμότητας και αειφορίας λόγω των έντονου οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ κρατών και επιχειρήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην περιβαλλοντική πρωτοπορία της παγκόσμιας κοινότητας, καθώς όχι μόνο αναλαμβάνει δεσμευτικά τις περιβαλλοντικές τις ευθύνες έναντι των υπολοίπων κρατών (π.χ Οδηγία 2003/87 για την εφαρμογή των δεσμεύσεων που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κυότο για την Κλιματική Αλλαγή) αλλά μέσα από ένα σύνολο Οδηγιών και Χρηματοδοτικών Μέσων (Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN, Ταμείο Συνοχής, Πρόγραμμα Leader κτλ) επιδιώκει την οικοδόμηση ενός ενιαίου χώρου οικολογικής ευθύνης και περιβαλλοντικής ευημερίας. Το Έκτο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον της Ε.Ε 2001-2010, επιδιώκει να συνεισφέρει στην Αειφόρο Ανάπτυξη μια στρατηγική προσέγγιση, για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων σε συνεργασία με τους πολίτες, τα κράτη και τις επιχειρήσεις. Κύριοι τομείς ανάληψης δράσης:
α) Η προστασία της φύσης και της άγριας ζωής
β) Η αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών
Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον δυσμενές για την άσκηση πολιτικών βιωσιμότητας και αειφορίας λόγω των έντονου οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ κρατών και επιχειρήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην περιβαλλοντική πρωτοπορία της παγκόσμιας κοινότητας, καθώς όχι μόνο αναλαμβάνει δεσμευτικά τις περιβαλλοντικές τις ευθύνες έναντι των υπολοίπων κρατών (π.χ Οδηγία 2003/87 για την εφαρμογή των δεσμεύσεων που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κυότο για την Κλιματική Αλλαγή) αλλά μέσα από ένα σύνολο Οδηγιών και Χρηματοδοτικών Μέσων (Κοινοτική Πρωτοβουλία URBAN, Ταμείο Συνοχής, Πρόγραμμα Leader κτλ) επιδιώκει την οικοδόμηση ενός ενιαίου χώρου οικολογικής ευθύνης και περιβαλλοντικής ευημερίας. Το Έκτο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον της Ε.Ε 2001-2010, επιδιώκει να συνεισφέρει στην Αειφόρο Ανάπτυξη μια στρατηγική προσέγγιση, για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων σε συνεργασία με τους πολίτες, τα κράτη και τις επιχειρήσεις. Κύριοι τομείς ανάληψης δράσης:
α) Η προστασία της φύσης και της άγριας ζωής
β) Η αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών
γ) Η αντιμετώπιση θεμάτων σχετικών με το περιβάλλον και την υγεία
δ) Η διατήρηση των φυσικών πόρων και η διαχείριση των αποβλήτων 
Πολλά από τα κράτη- μέλη της Ε.Ε δυστυχώς δεν έχουν αναδείξει την περιβαλλοντική παράμετρο ως ισότιμη συνιστώσα της αναπτυξιακής διαδικασίας με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητα των πρωτοβουλιών που λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο και να δημιουργούνται έντονες ανισότητες σε όρους περιβαλλοντικής ευημερίας, ποιότητας ζωής και επάρκειας φυσικών πόρων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες.
Η Περιβαλλοντική Σύγκλιση
Πολλά από τα κράτη- μέλη της Ε.Ε δυστυχώς δεν έχουν αναδείξει την περιβαλλοντική παράμετρο ως ισότιμη συνιστώσα της αναπτυξιακής διαδικασίας με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητα των πρωτοβουλιών που λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο και να δημιουργούνται έντονες ανισότητες σε όρους περιβαλλοντικής ευημερίας, ποιότητας ζωής και επάρκειας φυσικών πόρων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες.Η Περιβαλλοντική Σύγκλιση
της Ελλάδας με την Ευρώπη
Η Ελλάδα διαθέτει ένα πλούσιο περιβαλλοντικό απόθεμα σε ένα σχετικά μη-υποβαθμισμένο φυσικό περιβάλλον που διακρίνεται από την ποικιλία των οικοτόπων του (296 περιοχές με αξιόλογα είδη οικοτόπων, χλωρίδας και πανίδας), την έκταση αξιόλογων οικοσυστημάτων (οι περιοχές του δικτύου Νatura καταλαμβάνουν περίπου το 18,2% της συνολικής γεωγραφικής επιφάνειας της χώρας), την ποιότητα των νερών καθώς και την καλή κατάσταση της ατμόσφαιράς, παρά τα επιμέρους προβλήματα. Η χαμηλή βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για το Περιβάλλον στο εθνικό δίκαιο αποτελούν τους κύριους παράγοντες διατήρησης ενός καλού επιπέδου περιβάλλοντος στη χώρα, όπως προκύπτει και από την Έκθεση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων για την Ελλάδα του ΟΟΣΑ (2000). Πάντως οι ραγδαίες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων ετών αρχίζουν να κάνουν αισθητές τις επιπτώσεις τους, είτε με την υπερχρησιμοποίηση του νερού στον αγροτικό χώρο, είτε με την ανεξέλεγκτη ρύπανση των νερών από γεωργοκτηνοτροφικά και βιομηχανικά απόβλητα, είτε από την αυθαίρετη δόμηση σε περιοχές υψηλής προστασίας, είτε από την εκπομπή ρύπων στα μεγάλα αστικά κέντρα με κύρια πηγή τον μεταφορικό κλάδο. Τα συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα κατανάλωσης σε συνδυασμό με τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας, αναμένεται να δημιουργήσουν έντονες πιέσεις στους φυσικούς πόρους και σε πολλές περιπτώσεις να απειλήσουν την ισορροπία των οικοσυστημάτων και τη δημόσια υγεία. Σε αυτό το πλαίσιο προβάλλει διαρκώς το αίτημα για Περιβαλλοντική Σύγκλιση της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους Εταίρους. Ο σεβασμός του περιβάλλοντος στην οικολογική σφαίρα, η αλληλεγγύη στην κοινωνική σφαίρα και η συμμετοχική δημοκρατία στην πολιτική σφαίρα αποτελεί ένα τρίπτυχο που αναδεικνύει νέες όψεις μιας πραγματικής σύγκλισης σε όρους ευημερίας με την Ευρώπη.
Βιώσιμη Αιτωλοακαρνανία:
Η Ελλάδα διαθέτει ένα πλούσιο περιβαλλοντικό απόθεμα σε ένα σχετικά μη-υποβαθμισμένο φυσικό περιβάλλον που διακρίνεται από την ποικιλία των οικοτόπων του (296 περιοχές με αξιόλογα είδη οικοτόπων, χλωρίδας και πανίδας), την έκταση αξιόλογων οικοσυστημάτων (οι περιοχές του δικτύου Νatura καταλαμβάνουν περίπου το 18,2% της συνολικής γεωγραφικής επιφάνειας της χώρας), την ποιότητα των νερών καθώς και την καλή κατάσταση της ατμόσφαιράς, παρά τα επιμέρους προβλήματα. Η χαμηλή βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για το Περιβάλλον στο εθνικό δίκαιο αποτελούν τους κύριους παράγοντες διατήρησης ενός καλού επιπέδου περιβάλλοντος στη χώρα, όπως προκύπτει και από την Έκθεση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων για την Ελλάδα του ΟΟΣΑ (2000). Πάντως οι ραγδαίες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές των τελευταίων ετών αρχίζουν να κάνουν αισθητές τις επιπτώσεις τους, είτε με την υπερχρησιμοποίηση του νερού στον αγροτικό χώρο, είτε με την ανεξέλεγκτη ρύπανση των νερών από γεωργοκτηνοτροφικά και βιομηχανικά απόβλητα, είτε από την αυθαίρετη δόμηση σε περιοχές υψηλής προστασίας, είτε από την εκπομπή ρύπων στα μεγάλα αστικά κέντρα με κύρια πηγή τον μεταφορικό κλάδο. Τα συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα κατανάλωσης σε συνδυασμό με τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας, αναμένεται να δημιουργήσουν έντονες πιέσεις στους φυσικούς πόρους και σε πολλές περιπτώσεις να απειλήσουν την ισορροπία των οικοσυστημάτων και τη δημόσια υγεία. Σε αυτό το πλαίσιο προβάλλει διαρκώς το αίτημα για Περιβαλλοντική Σύγκλιση της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους Εταίρους. Ο σεβασμός του περιβάλλοντος στην οικολογική σφαίρα, η αλληλεγγύη στην κοινωνική σφαίρα και η συμμετοχική δημοκρατία στην πολιτική σφαίρα αποτελεί ένα τρίπτυχο που αναδεικνύει νέες όψεις μιας πραγματικής σύγκλισης σε όρους ευημερίας με την Ευρώπη.
Βιώσιμη Αιτωλοακαρνανία:
Το Μέλλον, η Επιλογή μας
Η Αιτωλοακαρνανία διαθέτει ένα τέτοιο πλούτο φυσικών πόρων και μια ποικιλία οικοσυστημάτων που θα μπορούσε να αναδείξει το περιβάλλον σε συγκριτικό της πλεονέκτημα και συντελεστή ανάπτυξης, αντί να αποτελεί περιοριστικό παράγοντα και αιτία συγκρούσεων και χαμένων ευκαιριών. Κάθε μέρα που περνά φαίνεται όλο και περισσότερο πως το συμβατικό μοντέλο ανάπτυξης του Νομού που στηρίχθηκε στην καπνοκαλλιέργεια της υπαίθρου και στις χαμηλές υπηρεσίες των αστικών κέντρων συναντά τα όρια του. Σήμερα χρειάζεται μια αναπτυξιακή τομή αν θέλουμε να κινητοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό και το φυσικό κεφάλαιο του τόπου μας σε μια σύμπραξη ευημερίας. Η Στρατηγική Αλλαγή του Προτύπου Ανάπτυξης θα πρέπει να στοχεύει στην περιβαλλοντική προστασία, στην ενίσχυση της απασχόλησης και στην οικονομική ανάπτυξη με βάση την ποιότητα, την καινοτομία και τη γνώση. Ο νομός μας διαθέτει τόσο το κοινωνικό όσο και το φυσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο για να πραγματοποιήσει μια ριζική αναπτυξιακή στροφή σε κατευθύνσεις βιωσιμότητας για τις πόλεις και αειφορίας για την αγροτική ύπαιθρο. Αυτό που λείπει είναι να αντιληφθούμε το περιβάλλον σαν μια νέα δυνατότητα ευημερίας, σαν μια ευκαιρία ανάπτυξης και αναδημιουργίας αντί να το αντιμετωπίζουμε ως ένα διαρκή περιορισμό νόμων και υποχρεώσεων (π.χ. Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κτλ) που αυξάνει τα παραγωγικά κόστη και μειώνει την ανταγωνιστικότητα της τοπικής οικονομίας.
Η ολοκλήρωση των περιβαλλοντικών υποδομών στο Νομό μας τα επόμενα χρόνια, με την καλύτερη λειτουργία των μονάδων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και την κατασκευή και λειτουργία δικτύου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α) όπως επίσης και Εργοστασίου Ανακύκλωσης, αναμένεται να ενισχύσει την περιβαλλοντική προστασία και να διατηρήσει σε υψηλό επίπεδο τη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Η ανάπτυξη της βιολογικής και ολοκληρωμένης γεωργίας, η αξιοποίηση της βιομάζας και η παραγωγή βιοκαυσίμων από ενεργειακά φυτά, η ανάπτυξη του οικοτουρισμού, αγροτουρισμού, ιαματικού τουρισμού κτλ, η αξιοποίηση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας (αιολικά πάρκα, μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια), η μεταποίηση, τυποποίηση και εμπορία αγροτικών προϊόντων ποιότητας είτε γεωγραφικής ένδειξης είτε ονομασίας ποιότητας, θα μπορούσε να αντλήσει υπεραξία από ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο περιβάλλον δημιουργώντας νέα εισοδήματα, αποκεντρωμένες θέσεις απασχόλησης και τελικά μια νέα τοπική αυτοπεποίθηση ότι μπορούμε πιο ψηλά, πιο μπροστά, απαραίτητη για να μπει ο Νομός μας σε μια νέα αναπτυξιακή τροχιά. Οι θετικές προοπτικές βρίσκονται μπροστά μας, αρκεί να αξιοποιήσουμε σωστά, έγκαιρα και αποτελεσματικά τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και να τα μετασχηματίσουμε συστηματικά σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα μέσα σε μια ανοιχτή και παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
ΣΕΛΙΜΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (mailto:selimas77j@yahoo.com) - Μ.sc. Oικονομική & Περιφερειακή Ανάπτυξη Σύμβουλος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, Eργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Μεσολογγίου
Η Αιτωλοακαρνανία διαθέτει ένα τέτοιο πλούτο φυσικών πόρων και μια ποικιλία οικοσυστημάτων που θα μπορούσε να αναδείξει το περιβάλλον σε συγκριτικό της πλεονέκτημα και συντελεστή ανάπτυξης, αντί να αποτελεί περιοριστικό παράγοντα και αιτία συγκρούσεων και χαμένων ευκαιριών. Κάθε μέρα που περνά φαίνεται όλο και περισσότερο πως το συμβατικό μοντέλο ανάπτυξης του Νομού που στηρίχθηκε στην καπνοκαλλιέργεια της υπαίθρου και στις χαμηλές υπηρεσίες των αστικών κέντρων συναντά τα όρια του. Σήμερα χρειάζεται μια αναπτυξιακή τομή αν θέλουμε να κινητοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό και το φυσικό κεφάλαιο του τόπου μας σε μια σύμπραξη ευημερίας. Η Στρατηγική Αλλαγή του Προτύπου Ανάπτυξης θα πρέπει να στοχεύει στην περιβαλλοντική προστασία, στην ενίσχυση της απασχόλησης και στην οικονομική ανάπτυξη με βάση την ποιότητα, την καινοτομία και τη γνώση. Ο νομός μας διαθέτει τόσο το κοινωνικό όσο και το φυσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο για να πραγματοποιήσει μια ριζική αναπτυξιακή στροφή σε κατευθύνσεις βιωσιμότητας για τις πόλεις και αειφορίας για την αγροτική ύπαιθρο. Αυτό που λείπει είναι να αντιληφθούμε το περιβάλλον σαν μια νέα δυνατότητα ευημερίας, σαν μια ευκαιρία ανάπτυξης και αναδημιουργίας αντί να το αντιμετωπίζουμε ως ένα διαρκή περιορισμό νόμων και υποχρεώσεων (π.χ. Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κτλ) που αυξάνει τα παραγωγικά κόστη και μειώνει την ανταγωνιστικότητα της τοπικής οικονομίας.
Η ολοκλήρωση των περιβαλλοντικών υποδομών στο Νομό μας τα επόμενα χρόνια, με την καλύτερη λειτουργία των μονάδων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και την κατασκευή και λειτουργία δικτύου Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α) όπως επίσης και Εργοστασίου Ανακύκλωσης, αναμένεται να ενισχύσει την περιβαλλοντική προστασία και να διατηρήσει σε υψηλό επίπεδο τη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Η ανάπτυξη της βιολογικής και ολοκληρωμένης γεωργίας, η αξιοποίηση της βιομάζας και η παραγωγή βιοκαυσίμων από ενεργειακά φυτά, η ανάπτυξη του οικοτουρισμού, αγροτουρισμού, ιαματικού τουρισμού κτλ, η αξιοποίηση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας (αιολικά πάρκα, μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια), η μεταποίηση, τυποποίηση και εμπορία αγροτικών προϊόντων ποιότητας είτε γεωγραφικής ένδειξης είτε ονομασίας ποιότητας, θα μπορούσε να αντλήσει υπεραξία από ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο περιβάλλον δημιουργώντας νέα εισοδήματα, αποκεντρωμένες θέσεις απασχόλησης και τελικά μια νέα τοπική αυτοπεποίθηση ότι μπορούμε πιο ψηλά, πιο μπροστά, απαραίτητη για να μπει ο Νομός μας σε μια νέα αναπτυξιακή τροχιά. Οι θετικές προοπτικές βρίσκονται μπροστά μας, αρκεί να αξιοποιήσουμε σωστά, έγκαιρα και αποτελεσματικά τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και να τα μετασχηματίσουμε συστηματικά σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα μέσα σε μια ανοιχτή και παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
ΣΕΛΙΜΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (mailto:selimas77j@yahoo.com) - Μ.sc. Oικονομική & Περιφερειακή Ανάπτυξη Σύμβουλος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, Eργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Μεσολογγίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου